Analiza nowych rozwiązań z punktu widzenia mobilności aktywnej
Ulica Kopernika jest jedną w ulic poprzecznych do ulicy Niepodległości. Jest to gminna droga lokalna o niewielkim natężeniu ruchu drogowego, w sąsiedztwie dwóch szkół i bloków mieszkalnych. Od dawna zabiegaliśmy o wzięcie pod uwagę naszych propozycji odnośnie tej ulicy. W naszym piśmie z 11 stycznia 2012 roku, jeszcze przed zaprojektowaniem drogi, proponowaliśmy wydzielenie kontrapasa bądź dopuszczenie kontraruchu na zasadach ogólnych. Nasze propozycje 3 lata temu wyglądały jak w piśmie poniżej:
W tej krótkiej analizie przyjrzymy się temu co na ulicy się zmieniło. Przebudowa jest przez nas odbierana całkowicie negatywnie, jedynie dwa jej elementy mogłyby być ocenione dobrze, gdyby dopracować w nich drobne szczegóły. Pierwszym z nich jest wyniesione przejście dla pieszych, które w strefie ruchu uspokojonego jest jak najbardziej pożądane, jednak powinno ono przedłużać nawierzchnię i wysokość chodnika. W obecnej formie jest to jednak bardziej próg zwalniający, do którego przy okazji wyznaczono przejście dla pieszych. Drugim z nich jest też z pewnością przedłużenie nawierzchni chodnika w poprzek drogi dla rowerów, podkreślając pierwszeństwo pieszych w drodze do gimnazjum nr 3. Oznakowanie jednak zastosowano w sposób niezgodny z rozporządzeniem, co będzie rozwinięte w dalszej części analizy.
Analizę dziesięciu złych rozwiązań w punktach przestawiamy w podziale na dwie kategorie. Pierwszą z nich jest rodzaj błędu. Zastosowaliśmy tutaj podział na dwa rodzaje błędów – niezgodność z przepisami oraz niezgodność z ogólnie przyjętą w innych miastach najlepszą praktyką. Jest to istotne, ponieważ w sytuacji braku standardów technicznych dla infrastruktury rowerowej w Świdniku często możemy odnosić się we wnioskach do Urzędu tylko na podstawie przepisów krajowych. Drogi podział odnosi się do tego czy problem dotyczy jedynie korekty oznakowania (wtedy jest łatwy do zniwelowania), czy też może dotyczy samej przebudowy.
1. „Skala” drogi
niezgodność z najlepszą praktyką
dotyczy przebudowy
Pierwszym i podstawowym błędem od którego trzeba zacząć jest „skala” drogi i zastosowanie na niej rozwiązań zupełnie niepasujących do miejsca w którym się znajduje, czyli bocznej drogi lokalnej. Przestrzeń w okolicy została jednoznacznie zdegradowana, urokliwą niegdyś uliczkę zmieniono w pustynię z polbruku, na której priorytet to przejazd samochodem bądź jego pozostawienie. Przy okazji poszerzenia jedni w celu znalezienia miejsca dla parkowania skośnego (wcześniej funkcjonowało równoległe) pozbyto się wielu drzew, tworzących wcześniej wyjątkowy klimat tego miejsca. Zwiększenie liczby miejsc parkingowych dla dowożenia dzieci samochodem prowadzi do powstania zjawiska „taxi mama” / „taxi tata”, przez które dzieci nie uczą samodzielności i postaw komunikacyjnych przyjaznych mobilności aktywnej.
Biorąc pod uwagę rodzaj ulicy, jaką jest ulica Kopernika, należy stwierdzić że w jej ciągu nigdy nie powinna powstać żadna droga dla rowerów. Ponadto obecna przebudowa pokazuje że o przestrzeni naszego miasta decydują głównie urzędnicy odpowiedzialni za infrastrukturę drogową, którzy każdy skrawek przestrzeni przeznaczają pod funkcje transportowe, a przy remontach ulic nie bierze się pod uwagę innych uwarunkowań, takich jak: estetyczne, kompozycyjne czy społeczne. W naszej opinii również stosowanie przez Urząd Miasta polbruku w każdym możliwym miejscu w mieście również prowadzi do spadku wizualnej atrakcyjności naszego miasta.
2. Powiązanie z ulicą Niepodległości i północną częścią ulicy Kopernika
niezgodność z najlepszą praktyką / niezgodność z przepisami
dotyczy przebudowy / dotyczy oznakowania
Problem początku przebudowanego fragmentu ulicy Kopernika w okolicy skrzyżowania z ulicą Niepodległości uznajemy za niezgodny z najlepszą praktyką i obecnie już trudny do naprawy, w zakresie dotyczącym włączenia drogi dla rowerów w istniejącą ścieżkę w ulicy Niepodległości i drogę z zakazem ruchu (nie dotyczy rowerów).
W części dotyczącej oznakowania obecnego przebiegu drogi dla rowerów problem można łatwo naprawić i polega ona po prostu na oznakowaniu brakującego przejazdu dla rowerzystów. Poniżej obecne oznakowanie i pod nim, nasza propozycja.
Jak już wspomnieliśmy wcześniej w zły sposób zorganizowano również połączenie nowej drogi dla rowerów z innymi trasami. Na zdjęciach widoczne jest wygięcie drogi dla rowerów, przez które przechodzą piesi. Najlepszym rozwiązaniem byłby w tym miejscu przejazd na wprost i pozostawienie przejścia dla pieszych w dawnym miejscu. Dzięki temu miejsce pieszych nie zostałoby naruszone, a rowerzyści mieliby lepsze połączenie jadąc na wprost. Proponujemy także, tak jak przedstawiono poniżej nie wyznaczać przejazdu dla rowerzystów, a jedynie ustawić znaki ustąp pierwszeństwa po obu stronach trasy rowerowej.
3. Organizacja ruchu przy gimnazjum nr 1
niezgodność z przepisami
dotyczy oznakowania
W trosce o pieszych w okolicy gimnazjum nr 1 przerwano przebieg drogi dla rowerzystów niezgodnie z obowiązującym rozporządzeniem w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Według pkt 4.2.14. w/w rozporządzenia znak C-13a stosuje się „w celu wskazania miejsca, w którym kończy się droga dla rowerów i następuje włączenie do jezdni, na której odbywa się ruch innych pojazdów”. Oczywiście włączenia do jezdni w okolicy gimnazjum nie ma.
Należy pochwalić przedłużenie nawierzchni chodnika przez drogę dla rowerów, ponieważ takie rozwiązanie podkreśla optycznie pierwszeństwo pieszych i powinno być stosowane na tej samej zasadzie jak przedłużanie nawierzchni dróg dla rowerów przez jezdnie poprzeczne. Stosowanie znaku końca drogi dla rowerów jest jednak niedopuszczalne. Proponujemy w tym miejscu oznakowanie odcinka ciągu pieszo-rowerowego jako drogę dla pieszych i rowerów z poziomą kreską. Obecne rozwiązanie i propozycję zmiany przedstawiamy poniżej:
4. Przejazdy przez jezdnie poprzeczne
niezgodność z najlepszą praktyką
dotyczy przebudowy
Podobnie jak na innych drogach dla rowerów budowanych przez Urząd Miasta nie zastosowano przedłużenia nawierzchni ścieżki przez jezdnie. Skutkuje to nie tylko niepotrzebnym, wielokrotnym podbijaniem kół roweru w czasie jazdy, ale również może prowadzić do zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Kierowca nie musi spodziewać się rowerzystów w miejscu w którym nie widzi że jest droga dla rowerów, a przejazd nie jest w żaden sposób oznakowany. Obecną sytuację można częściowo rozwiązać poprzez oznaczenie przejazdów dla rowerzystów.
5. Nawierzchnia z polbruku
niezgodność z najlepszą praktyką
dotyczy przebudowy
Na całej długości drogi dla rowerów wykonano ją z niewygodnej do jazdy kostki betonowej. Pomimo wielokrotnych próśb urzędnicy nie przychylają się do głosu mieszkańców i forsują nieprzyjazne dla nich rozwiązanie. Pozostawia to Świdnik w wąskim już gronie małych miast powiatowych, które nadal „uczą się” podstawowych zasad zarządzania ruchem rowerowym.
6. Niewygodne miejsca do pozostawienia roweru
niezgodność z najlepszą praktyką
dotyczy przebudowy
Przy gimnazjum nr 1 stanęły nowe miejsca do pozostawienia roweru, wyposażone w urządzenia, w które należy wjechać przednim kołem w celu pozostawienia roweru. W przeciwieństwie do stojaków rowerowych nie pozwalają one na przypięcie do nich roweru, przez co ich stosowanie jest niepraktyczne i przynosi rowerzystom więcej szkody niż pożytku. Nie wiemy jednak czy obecny parking rowerowy jest autorstwa urzędu miasta czy wynika z inicjatywy samej szkoły.
7. Wyniesione przejście dla pieszych
niezgodność z najlepszą praktyką
dotyczy przebudowy
Przejście dla pieszych w okolicy szkoły poprowadzono na progu zwalniającym, jednak zrobiono to w sposób niewygodny dla pieszych. Uważamy że ciągłość wysokości chodnika powinna zostać zachowana, ponieważ celem stosowania takich przejść jest nie tylko uspokojenie ruchu, ale również poprawa komfortu poruszania się pieszych (w tym osób niepełnosprawnych). Niestety w obecnym rozwiązaniu przewidziano dla nich wysokie krawężniki. W Polskich miastach coraz modniejsze staje się stosowanie chodników przechodnich, podłużających również rodzaj nawierzchni chodnika przez jezdnię. Poniżej przedstawiamy jak wygląda rozwiązanie z ulicy Kopernika, a pod nim przykład chodnika przechodniego z Gdańska.
8. Zakończenie drogi dla rowerów na chodniku
niezgodność z przepisami
dotyczy przebudowy
Jak wszystkie drogi dla rowerów w Świdniku, opisywana również kończy się na chodniku bez możliwości kontynuacji jazdy. Jak zostało to już opisane w błędzie 3., jest to niezgodne z rozporządzeniem. Najlepszym rozwiązaniem w opisywanym miejscu byłoby zakończenie trasy jako czwarty wlot skrzyżowania. Obecnie jedynym możliwym rozwiązaniem jest oznakowanie brakującego fragmentu między chodnikiem i jezdnią jako droga dla pieszych i rowerów.
9. Wysokie krawężniki
niezgodność z przepisami
dotyczy przebudowy
Drogę dla rowerów w ulicy Kopernika zbudowano z krawężnikami, których wysokość przekracza 1 cm. Na przecięciu z ulicą Niepodległości ich wysokości wynoszą nawet 2,3 cm oraz 3,5 cm! Ponieważ taka wysokość krawężników, z uwagi na wielokrotne przekroczenie dopuszczalnej wartości z rozporządzenia, jest nie do zaakceptowania, będą one musiały zostać obniżone. Na zdjęciu poniżej widać monetę 1-złotową o średnicy 2,3 cm.
10. Brak połączenia w obie strony z ulicą Racławicką
niezgodność z najlepszą praktyką
dotyczy oznakowania
Ulica Kopernika stanowi połączenie północ-południe i łączy południowe dzielnice, takie jak Brzeziny, Kusocińskiego i Lotnicze, z centrum miasta. Ponieważ ulica jest jednokierunkowa, poruszać się nią można jedynie z północy na południe, a rowerem po drodze dla rowerów, która kończy się w połowie ulicy, w obu kierunkach. Ponieważ droga rowerowa nie jest przedłużona do ulicy Racławickiej, nie da się dojechać rowerem w relacji osiedle Brzeziny – centrum.
Niemożliwy jest również dojazd rowerem z obu kierunków do szkoły podstawowej nr 3, zlokalizowanej w okolicy ulicy Kopernika. Dzieci z dzielnic południowych w dojeździe do szkoły podstawowej muszą więc używać ulic o dużym natężeniu ruchu samochodowego. Wielu rodziców zapewne zrezygnuje z zachęcania dzieci do dojeżdżania rowerem do szkoły i zacznie podwozić je do niej samochodem.
Problem połączenia obecnego końca drogi dla rowerów z ulicą Racławicką proponujemy rozwiązać w taki sam sposób, w jaki proponowaliśmy zorganizować ruch rowerowy na całej ulicy w piśmie z 2012 roku. Tym sposobem jest wprowadzenie kontraruchu na krótkim odcinku ulicy między ulicą Turystyczną (obecne zakończenie drogi dla rowerów) a ulicą Kościuszki. Dopuszczenie ruchu rowerzystów w obu kierunkach proponujemy wprowadzić na zasadach ogólnych, za pomocą oznakowania pionowego tabliczkami T-22 „nie dotyczy rowerów”. Poniżej przestawiamy wizualizację propozycji oraz schemat pokazujący wydłużenie trasy przejazdu w wybranych relacjach.
Świdnik Miasto Dla Rowerów
Daniel Ciepłowski